De opbouw van statische energie is een veelvoorkomend natuurlijk verschijnsel. Ontlading van deze energie moet koste wat het kost worden voorkomen. Door middel van beschermende kleding, worden werknemers in de (petro)chemische industrie beschermd tegen statische opbouw. Antistatische kleding wordt echter vaak verward met de term elektrostatische ontlading (ESD). Hoewel beide termen te maken hebben met statische energie, betekenen ze niet hetzelfde. In deze blog maken we een einde aan de verwarring en leggen we je het verschil uit tussen antistatisch en ESD.
Wat is antistatisch?
Antistatisch (op het gebied van beschermende kleding) geeft aan dat een vezel niet in staat is om statische elektriciteit te verdrijven of te controleren. Statische oplading wordt veroorzaakt door wrijving (tussen je kleding en een ander oppervlak zoals je lichaam, een ander kledingstuk of een stoel) of ontstaat wanneer twee oppervlakken van elkaar scheiden. Met andere woorden: wrijving kan bijna overal plaatsvinden en dit geldt ook voor statische lading.
Het is niet de statische lading die gevaarlijk is, maar de statische ontlading die deze met zich mee kan brengen. Ontladingen veroorzaken namelijk vaak vonken, die levensbedreigend zijn in explosiegevaarlijke gebieden:
Bij een statische lading kan de kleinste vonk al desastreuze gevolgen hebben. Daarom is het in veel werkomgevingen van cruciaal belang dat werknemers antistatische kleding dragen. Antistatische beschermende kleding voldoet aan de EN 1149-5-norm. Dit betekent dat de elektrische lading snel onderdrukt wordt en niet opstapelt.
Hoewel antistatisch vaak wordt verward met ESD, betekent dit iets heel anders.
Wat is ESD?
ESD, ElectroStatic Discharge oftewel elektrostatische ontlading, is de ontlading tussen geladen voorwerpen die ontstaat door direct contact of door overdracht van statische energie. Deze ontlading treedt op wanneer er een sterke elektrostatische aantrekkingskracht ontstaat tussen twee objecten die dicht bij elkaar staan. Als dit gebeurt bij een machine met kleine, gevoelige componenten, kan de apparatuur beschadigd raken.
Industrieën waarin mensen werken met zeer gevoelige onderdelen (zoals microchips) moeten goed rekening houden met elektrostatische lading en de bijbehorende norm (IEC 61340) die ESD voorkomt.
ESD-veilige materialen moeten net als antistatische kleding in staat zijn om elektrische ladingen te verspreiden, zodat statische oplading wordt tegengegaan. Maar terwijl antistatische kleding bescherming biedt aan mensen, gaat het bij ESD om de bescherming van producten, apparatuur of het productieproces. ESD-veilige producten worden daarom niet geclassificeerd als PBM's (persoonlijke beschermingsmiddelen).
Verschillende termen, verschillende normen
Antistatisch en ESD corresponderen met totaal verschillende normen.
EN 1149-5 is een norm die de vereisten van elektrisch geleidende werkkleding specificeert. Deze norm heeft dus betrekking op antistatische kleding en is gericht op de bescherming van werknemers. Antistatisch materiaal voorkomt vonken en explosies.
IEC 61340 is de norm voor ESD, die is ingesteld om het productieproces of de apparatuur die gebruikt wordt tijdens het productieproces te beschermen. Materiaal dat voldoet aan deze norm beschermt componenten tegen elektrische schokken. IEC 61340 omvat veiligheidsaanbevelingen met betrekking tot apparatuur, kleding en werkruimte (zoals de vloer).
Mijn kledingstuk voldoet aan IEC 61340 (ESD). Voldoe ik dan ook aan en 1149-5 (antistatisch)?
Het antwoord is nee. De EN 1149-5-norm is ingesteld om te voorkomen dat er vlammen ontstaan en wordt daarom vaak toegepast op vlamwerende kleding. ESD daarentegen is meestal niet vlamwerend.
Antistatische eigenschappen worden met een antistatisch garen in het doek verwerkt. Dit garen wordt om de zoveel andere garens in het doek geweven, waardoor een raster of een garen in de volle breedte en/of lengte van het doek ontstaat. Dit raster zorgt ervoor dat er geen vlammen ontstaan en dat het doek beschikt over statische controle.
Omdat ESD-veilige producten meer bescherming moeten bieden tegen elektrostatische ontlading, worden deze rasters dichter op elkaar geplaatst dan die van kledingstukken met antistatische eigenschappen.
Hierdoor kan het lijken alsof ESD-veilige kleding ook meteen vlamvertragend is, maar dat is niet het geval. Wanneer er een explosie plaatsvindt, kan de kleinste vonk er al voor zorgen dat een kledingstuk in brand vliegt. Daarom moet ESD-veilige kleding vaak voldoen aan een extra veiligheidsvereiste met betrekking tot hitte en vlammen.
Neem de risico-omgeving goed onder de loep
Voor mensen die werken in omgevingen waarin opbouw van statische elektriciteit plaatsvindt, kunnen deze FR-eigenschappen het verschil maken tussen leven en dood. Maak een duidelijk overzicht van de risico's waarmee jouw werknemers te maken kunnen krijgen.
Ondanks dat wij niet gespecialiseerd zijn in ESD, zijn we dit wel in antistatische en vlamwerende kleding. Onze specialisten kunnen je helpen om de meest geschikte beschermende kleding te kiezen. Neem contact op met onze experts en maak gebruik van hun kennis.
Ontdek Proclaud®, de protective clothing audit
Ervaar je het selectieproces van beschermende kleding als stressvol? Ontvang onafhankelijk advies en selecteer de meest geschikte doeksoorten die écht aan jouw eisen voldoen:
